Stranica je u izradi.
Vrsta prirodnog dobra: Specijalni rezervat prirode
Godina proglašenja: 2001.
Akt o proglašenju: Uredba o zaštiti specijalnog rezervata prirode “Gornje Podunavlje”, “Sl.glasnik RS” 45 /01, 81/08 i 107/09
Površina: 19.605 ha
Klasifikacija IUCN: IV kategorija – Područje upravljanja staništima i vrstama (Habitat and Species Management Area)
Položaj: Leva obala Dunava od ulaska do Bogojeva; opštine Sombor i Apatin
Upravljač: JP Vojvodinašume, ŠG Sombor
Međunarodni status: IBA, IPA, PBA, Ramsarsko i Emerald područje
Osnovne vrednosti
- Najveći ritski kompleks u gornjem toku Dunava kroz našu zemlju.
- Kompleksi ritskih šuma, ispresecani rukavcima i kanalima, sa adama, meandrima, barama, vlažnim livadama, tršćacima.
- Stanište retkih biljnih vrsta kao što su rebratica (Hottonia palustris) i borak (Hippuris vulgaris), plodište i migratorna staza riba, gnezdilište belorepana (Haliaeetus albicilla) i crne rode (Ciconia nigra) i stanište najbogatije populacije jelena (Cervus elaphus) u Srbiji.
Ugroženost
- Najizraženiji antropogeni uticaji ogledaju se kroz meliorativne radove, izgradnju nasipa i kanalske mreže, seču starih prirodnih šuma belih topola i hrasta lužnjaka, masovno podizanje plantažnih zasada topola na površinama gde su prethodno bile plitke bare, vlažne livade i pašnjaci, infrastrukturnog otvaranja celog područja kroz gradnju mreže šumsko-kamionskih puteva, itd.
- Odvajanjem prostranog područja Monoštorskog rita i Karapandže od Dunava gradnjom nasipa pre nekoliko decenija, sprečeno je redovno plavljene severnog dela Rezervata i znatno su poremećeni hidrološki uslovi, što je doprinelo propadanju autohtonih šuma i eutrofizaciji i zarastanju barskih staništa.
Mere zaštite:
- Trostepeni režim zaštite (Zona I stepena zaštite – 262 ha (1.3 %); Zona II stepena zaštite – 4.844 ha (24.7 %); Zona III stepena zaštite -14.499,56 ha (74 %).
- U okviru projekta sanacije vodnog režima u Monoštorskom ritu realizovane su brojne aktivnosti na povezivanju postojećih dunavaca, čišćenju zemljanih i drvenastih prepreka, kako bi pri svakom sledećem povećanju nivoa Dunava voda mogla nesmetano da uđe u sve delove rita i poplavi ga kao što je to radila i pre gradnje nasipa uz reku. Izrađen je poseban sistem regulacije vode u pojedinim depresijama i dunavcima, kako bi se obezbedile ciklične oscilacije vode tokom pojedinih godišnjih doba i tako doprinelo uspešnom mrestu riba, ishrani barskih ptica, ali i obnavljanju prirodnih šuma i gajenju visoke divljači.
- Upravljač je izradio program unapređenja ekološkog turizma i edukacije u okviru Rezervata, putem publikovanja namenskih prospekata, postera i drugih promotivnih materijala, kao i podizanjem više namenskih punktova za posetioce sa čekama za osmatranje prirode, pristupnim stazama i info tablama. Navedene radove finansijski podržava Pokrajinski sekretarijat za urbanizam, graditeljstvo i zaštitu životne sredine.
Korišćenje
- Šumarstvo
- Ribolov
- Lovstvo i lovni turizam
- Rekreacija i eko-turizam
Turističko – edukativni sadržaji
• Kružna edukativna staza Karapandža: počinje i završava se kod turističko – edukativnog centra «Karapandža» (u izgradnji). Šetna staza u dužini od 3 km je opremljena edukativnim tablama, klupama i stolovima.
• Edukativna staza Štrbac: obeležena informativno-edukativnim tablama, sa stolovima i klupama u dužini od 2 km završava se na bari Šarkanjoš (Crna bara) gde se nalazi osmatračnica za ptice.
• Edukativna staza Bestrement: kružna staza u dužini od 4 km koja prolazi kroz Bestrement. Na početku staze nalazi se info tabla a duž nje su postavljene klupe i stolovi. Šetnjom kroz Štrbac, Karapandžu i Bestrement posetioci mogu uživati u smeni različitih ekosistema, od očuvanih starih šuma hrasta lužnjaka i topola, preko slatina i vlažnih livada, sve do mnoštva vodenih površina – rukavaca, mrtvaja, kanala i bara i upoznati se sa raznovrsnim živim svetom Gornjeg Podunavlja.
• Vožnja brodom kroz Apatinski rit: sa mogućnošću posmatranja i fotografisanja ptica, divljači i ritskih šuma a u narednom periodu biće omogućena i vožnja ekološkim katamaranom.
Kako stići: Od Novog Sada preko Odžaka (oko 110 km), od Subotice preko Bezdana (oko 70 km), od Beograda preko Novog Sada (oko 180 km).