Voda zauzima 2/3 površine planete Zemlje i jedino je stanište najstarije kičmenjačke grupe Pisces (ribe). Arheološke iskopine nedvosmisleno ukazuju, da su prve ljudske naseobine građene upravo pored velikih reka. Jedna od prvih privrednih delatnosti savremenog čoveka je ribarstvo. Prvobitni čovek je maksimalno koristio svaki deo ribljeg tela (meso, kožu, krljušti, kosti i dr). Ribarstvo kao delatnost u Vojvodini datira iz XVIII veka, a ideju da se šaran uzgaja u vojvođanskim vodama doneo je Dositej Obradović. Autonomna pokrajina Vojvodina zbog svojih osobenih hidrografskih karakteristika, velikog broja prirodnih i veštačkih vodenih površina, predstavlja jedno od najznačajnijih ribolovnih područja u Srbiji.
Hidrografska karta Vojvodine
Donošenjem Pokrajinske skupštinske odluke o pokrajinskoj upravi („Sl.list APV“, br. 4/10), koja je stupila na snagu 01.04.2010. godine, Pokrajinski sekretarijat za zaštitu životne sredine i održivi razvoj određen je kao organ koji u oblasti unapređivanja životne sredine, ribarstva i upravljanja ribljim fondom u ribolovnim vodama, u skladu sa zakonom, obavlja poverene poslove državne uprave koji su zakonom povereni AP Vojvodini. Pokrajinski sekretarijat daje saglasnost na programe upravljanja ribarskim područjima na teritoriji AP Vojvodine, ustupa na korišćenje ribarska područja na teritoriji AP Vojvodine, ubira sredstva od naknada za korišćenje ribarskog područja i obavlja poslove inspekcijskog nadzora. Na osnovu člana 19. Pokrajinske skupštinske odluke o izmenama i dopunama Pokrajinske skupštinske odluke o pokrajinskoj upravi, koja je stupila na snagu 05. aprila 2011. godine, Pokrajinski sekretarijat za urbanizam, graditeljstvo i zaštitu životne sredine preuzeo je od Pokrajinskog sekretarijata za zaštitu životne sredine i održivi razvoj prava i obaveze u vršenju poslova vezanih za zaštitu i unapređenje ribljeg fonda.
Na osnovu člana 6. stav 1. i 5. Zakona o zaštiti i održivom korišćenju ribljeg fonda (”Sl. glasnik RS”, br. 36/2009), naknada za korišćenje ribarskog područja prihod je budžeta Republike Srbije i koristi se preko Fonda za zaštitu životne sredine, a naknada za korišćenje ribarskog područja na teritoriji autonomne pokrajine, prihod je budžeta autonomne pokrajine i koristi se preko pokrajinskog budžetskog fonda za zaštitu životne sredine. Sredstva iz Fonda koriste se namenski za zaštitu, unapredjenje i održivo korišćenje ribljeg fonda. Vlada AP Vojvodine je obrazovala Pokrajinski budžetski fond za zaštitu životne sredine svojom odlukom koja je objavljena u “Sl. listu APV”, br. 1/10, 8/10.
Sredstva od naknade za korišćenje ribarskog područja „Srbija-Vojvodina“ koriste se namenski za sufinansiranje radova i aktivnosti u cilju očuvanja, zaštite i održivog korišćenja ribljeg fonda, odnosno za sufinansiranje nabavke sredstava i savremene opreme ribočuvarskih službi korisnika ribarskih područja u cilju bolje kontrole i zaštite ribolovnih voda u AP Vojvodini, kao i za sufinansiranje revitalizacije zapuštenih i degradiranih ribljih plodišta i uređenje i održavanje staništa riba i nabavke riblje mlađi autohtonih vrsta za poribljavanje ribolovnih voda AP Vojvodine. Nadležna pokrajinska inspekcija za zaštitu životne sredine iz oblasti ribarstva vrši redovan nadzor nad radom korisnika ribolovnih voda kao i nad akcidentnim situacijama na terenu. Kontakt pokrajinske inspekcije za zaštitu životne sredine možete pronaći na stranici Sektora za inspekcijske poslove.
Rešenjem o određivanju ribarskih područja (“Službeni glasnik RS”, broj 115/07) u Republici Srbiji ustanovljeno je šest ribarskih područja: „Srbija-Vojvodina”, „Srbija-zapad“, „Srbija-jugozapad“, „Srbija-jug“, „Srbija-istok“, „Srbija-centar“.
Karta ribarskog područja ’’Srbija-Vojvodina’’
Ribarsko područje ”Srbija-Vojvodina” određuje se na ribolovnim vodama vodotoka reka: Dunav od 1433. do 1187. kilometra i od 1112. do 1075. kilometra, Sava od 207. do 121. i od 95. do 62. kilometra, Tisa, Bosut, Studva, Smogva, Begej, Tamiš, Nera, kao i detaljnom kanalskom mrežom hidromelioracionog sistema DTD i prirodnim i veštačkim jezerima, barama, mrtvajama i kanalima. Granica ribarskog područja „Srbija-Vojvodina“ polazi od državne granice Republike Hrvatske, ide rekom Savom, nizvodno levom obalom do 175. kilometra upravno na maticu do državne granice BiH, a zatim desnom obalom Save do mesta Jarčine i od 95. kilometra do ušća reke Vukodraž, rekom Dunav, od mosta na putu Smederevo-Kovin do ušća reke Nere i državnim granicama Republika Rumunije i Mađarske. Ovo ribarsko područje koristi se za sportski ribolov, izuzev reka Save, Dunava i Tise, koje se mogu koristiti i za privredni ribolov.
Korisnici delova ribarskog područja „Srbija-Vojvodina“ za period 2008-2012. godine po Rešenju o ustupanju na korišćenje dela ribarskog područja ”Srbija-Vojvodina”, donetom od strane Pokrajinskog sekretarijata za poljoprivredu, vodoprivredu i šumarstvo („Službeni list APV“, br. 2/08) su:
- JP ”NP Fruška gora”, Sremska Kamenica
- JP “Vojvodinašume”, Petrovaradin
- JVP ”Vode Vojvodine”, Novi Sad
- DOO ”Panakva”, Novi Sad
- DOO ”Familia coop”, Bačko Petrovo Selo
- DOO ”Međeš”, Šatrinci
- DOO ”Ribolovački savez Vojvodine”, Novi Sad
- DOO ”Krivaja”, Krivaja
Pre isteka ugovora o uslovima ustupanja na korišćenje ribarskog područja „Srbija – Vojvodina“ za 2008-2012. godine, a prema Instrukciji Ministarstva prirodnih resursa, rudarstva i prostornog planiranja br. 011-00-43/12-02, potpisani su aneksi ugovora sa korisnicima delova ribarskog područja do 31.12.2013. godine, odnosno do raspisivanja javnog konkursa za dodelu ribarskih područja.
Saglasno članu 3. stav 3. Zakona o zaštiti i održivom korišćenju ribljeg fonda (’’Sl. Glasnik RS’’, br. 36/2009), upravljači zaštićenih prirodnih dobara, odnosno preduzeća koja upravljaju nacionalnim parkom proglašavaju i koriste ribarsko područje po prethodno pribavljenom mišljenju nadležnog ministra.
Korisnici delova ribarskog područja „Srbija-Vojvodina“ u zaštićenim područjima na teritoriji AP Vojvodine koji su proglasili ribarsko područje po prethodno pribavljenom mišljenju nadležnog ministarstva su:
- JP ”Komunalac”, Bečej
- JP ”Palić-Ludaš”, Palić
- USR ”Deliblatsko jezero”, Deliblato
- JP SRC ”Tikvara”, Bačka Palanka
- DTD Ribarstvo D.O.O., Bački Jarak
- RG ”Ečka” AD, Lukino Selo
- Pokret gorana Sremska Mitrovica, Sremska Mitrovica
- VU ”Morović”, Morović
- Turistička organizacija opštine Ruma, Ruma
Spisak ribolovnih voda koje su dodeljene na korišćenje korisnicima na teritoriji AP Vojvodine, kao i ribolovne vode u granicama zaštićenih područja
Kako je problem zagađenja ribolovnih voda i mnogih vidova ugrožavanja ribljih staništa, kao i ribokrađe prisutan na ribolovnim vodama, Pokrajinski sekretarijat dodeljuje sredstva za nabavku osnovnih sredstava za rad ribočuvarskih i stručnih službi korisnika delova ribarskih područja, uz uvažavanje trenutne opremljenosti, površina ustupljenih ribolovnih voda na korišćenje, broja ribočuvara koji su u stalnom radnom odnosu kod korisnika i rezultata rada ovih službi, u cilju bolje kontrole i zaštite ribolovnih voda, odnosno ribljeg fonda. Najčešći ugrožavajući faktor ribljeg fonda predstavlja preveliko ribolovno opterećenje koje uključuje ne samo legalan ribolov, već na prvom mestu krivolov a posebno u vreme mresta. Snažan razvoj sportskog odnosno rekreativnog ribolova, kao i krivolov uz narušavanje prirodnih staništa ribljih populacija kao i poribljavanje komercijalnim agresivnim vrstama u prethodnom periodu, doveli su do značajnog smanjenja brojnosti autohtonih vrsta, dok su pojedine vrste postale ugrožene sa stanovišta opstanka. Kao mera za očuvanje i unapređenje ribljeg fonda dodeljuju se sredstva korisnicima u cilju nabavke riblje mlađi autohtonih vrsta za poribljavanje. U cilju unapređenja rada ribočuvarske službe, efikasnije kontrole i zaštite ribolovnih voda i očuvanja ribljeg fonda, sekretarijat opredeljuje sredstva za sufinansiranje aktivnosti koje korisnici ribarskih područja predvide za tekuću godinu svojim planom upravljanja ribarskim područjem. Direktna degradacija ribljih staništa, zagađenje vodotoka, njihova eutrofizacija i zarastanje, kao i neadekvatno unošenje pojedinih ribljih vrsta narušava strukturu faune riba.
Uslovi obavljanja rekreativnog i privrednog ribolova definisani su Zakonom o zaštiti i održivom korišćenju ribljeg fonda (”Sl. glasnik RS’’, br. 36/2009) i podzakonskim aktima.